pęcherz

Zapalenie pęcherza to jedna z najczęstszych infekcji układu moczowego. Dotyka głównie kobiet, bo ich cewka moczowa jest krótsza i bakterie szybciej dostają się do pęcherza. Najczęściej winne są bakterie Escherichia coli, które naturalnie występują w jelitach. Wystarczy wychłodzenie, stres lub niewłaściwa higiena, by infekcja się rozwinęła. Według danych NFZ i Medicover, co trzecia kobieta w Polsce przynajmniej raz w życiu zmagała się z zapaleniem pęcherza. Choroba częściej pojawia się jesienią i zimą, kiedy organizm jest osłabiony.

Po czym poznać, że ma się zapalenie pęcherza

Objawy zapalenie pęcherza pojawiają się nagle. Czujesz pieczenie podczas oddawania moczu, masz wrażenie, że pęcherz nie opróżnia się do końca. Mocz staje się mętny, a czasem widać w nim ślady krwi. Może też mieć nieprzyjemny zapach. Pojawia się ból w dole brzucha, uczucie ucisku i częste parcie na mocz, nawet gdy pęcherz jest prawie pusty.

Jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej niż dwa dni, pojawia się gorączka lub ból w okolicy lędźwiowej — infekcja może obejmować nerki i wymaga leczenia.

Gdzie boli zapalenie pęcherza

Ból przy zapaleniu pęcherza najczęściej pojawia się w dole brzucha, tuż nad spojeniem łonowym. Uczucie może być tępe, kłujące lub przypominać ciągły ucisk. Często nasila się podczas oddawania moczu lub tuż po nim.

Niektóre osoby odczuwają także ból promieniujący do pleców, pachwin lub okolic krzyża. Dzieje się tak, gdy infekcja zaczyna obejmować moczowody lub nerki.

Ból zwykle towarzyszy innym objawom: częstemu parciu na mocz, pieczeniu i uczuciu niepełnego opróżnienia pęcherza. Jeśli dolegliwości stają się silne lub promieniują w górę pleców, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem – może to być sygnał, że infekcja przeniosła się do nerek.

Jak najszybciej pozbyć się zapalenia pęcherza

Najważniejsze jest nawodnienie. Pij dużo wody — co najmniej dwa litry dziennie. Dzięki temu bakterie są szybciej wypłukiwane z dróg moczowych. Pomagają zioła: pokrzywa, skrzyp polny, liść brzozy. W aptece znajdziesz preparaty z żurawiną i D-mannozą, które utrudniają bakteriom przyleganie do ścian pęcherza.

Unikaj alkoholu, kawy, napojów gazowanych i ostrych przypraw, które mogą nasilać ból. Jeśli po 48 godzinach nie ma poprawy, idź do lekarza. Niekiedy potrzebny jest antybiotyk.

Czego nie wolno robić przy zapaleniu pęcherza

Nie wstrzymuj moczu, bo sprzyja to namnażaniu bakterii. Nie siedź na zimnych powierzchniach, nie noś mokrego stroju kąpielowego i nie korzystaj z basenu w trakcie infekcji.
Unikaj perfumowanych płynów do higieny intymnej i ciasnej bielizny z tworzyw sztucznych. Lepiej wybieraj bawełnę i dbaj o regularne mycie miejsc intymnych delikatnym środkiem.

Z czym można pomylić zapalenie pęcherza

Objawy infekcji bywają podobne do zapalenia pochwy, infekcji grzybiczych, chorób przenoszonych drogą płciową lub kamicy nerkowej. Różnica polega na tym, że przy zapaleniu pochwy pojawiają się upławy i świąd, a przy zapaleniu pęcherza – pieczenie i ból przy oddawaniu moczu.

Aby potwierdzić diagnozę, lekarz zleca badanie ogólne moczu lub posiew.

Kto leczy zapalenie pęcherza moczowego

Pierwszy kontakt to lekarz rodzinny, który zleci badania i w razie potrzeby przepisze antybiotyk.
Jeśli infekcje się powtarzają, warto udać się do urologa lub ginekologa. Czasem konieczne są dodatkowe badania – np. USG lub cytologia moczu.

Czy zapalenie pęcherza może być objawem ciąży

Nie. Objawy infekcji pęcherza i wczesnej ciąży mogą być podobne – częstsze oddawanie moczu i zmęczenie – ale zapalenie pęcherza to infekcja, nie objaw ciąży. W ciąży kobiety są bardziej narażone na zakażenia układu moczowego, dlatego nawet łagodne objawy trzeba skonsultować z lekarzem.

Czy zapalenie pęcherza może przejść samo

Czasem łagodne przypadki ustępują po kilku dniach, jeśli pijesz dużo wody i dbasz o higienę.
Jednak w większości sytuacji infekcja wymaga leczenia, bo nieleczona może przejść w zapalenie nerek.

Czy zapalenie pęcherza jest zaraźliwe

Nie. Zapalenie pęcherza nie jest chorobą zakaźną. Bakterie, które je powodują, pochodzą z własnego organizmu – z przewodu pokarmowego.

Czy zapalenie pęcherza wyjdzie w badaniu moczu

Tak, zapalenie pęcherza można wykryć w badaniu moczu. To podstawowe i najpewniejsze badanie, które potwierdza infekcję układu moczowego.

W badaniu ogólnym moczu lekarz ocenia jego wygląd, zapach i skład. Przy zapaleniu pęcherza wynik często pokazuje:

• obecność leukocytów (białych krwinek) – oznaka stanu zapalnego,
• bakterie – dowód na infekcję,
• erytrocyty (krwinki czerwone) – wskazują na podrażnienie śluzówki,
• mętny kolor i nieprzyjemny zapach moczu.

W razie wątpliwości wykonuje się też posiew moczu, czyli badanie mikrobiologiczne, które określa, jaki dokładnie szczep bakterii spowodował zakażenie i na jakie antybiotyki jest wrażliwy. Dzięki temu leczenie można dobrać precyzyjnie.

Badanie moczu warto wykonać również po zakończeniu kuracji, żeby upewnić się, że infekcja została całkowicie wyleczona.

Czy zapalenie pęcherza widać na USG

Zapalenie pęcherza nie zawsze jest widoczne na USG, ponieważ badanie ultrasonograficzne nie pokazuje samego stanu zapalnego błony śluzowej. Może jednak ujawnić pewne pośrednie oznaki infekcji, takie jak:

• pogrubienie ściany pęcherza,
• zaleganie moczu po oddaniu,
• obecność osadu lub pęcherzyków gazu w moczu,
• zastoje w nerkach, jeśli infekcja rozprzestrzeniła się wyżej.

USG jest więc badaniem pomocniczym, które pozwala ocenić budowę pęcherza i wykluczyć inne przyczyny dolegliwości, np. kamicę, guzy lub przerost narządów. Samo zapalenie diagnozuje się głównie na podstawie objawów klinicznych i badania moczu – ogólnego oraz posiewu.

W praktyce lekarz często zleca USG wtedy, gdy infekcje są nawracające, nietypowe albo gdy podejrzewa powikłania.

Czy zapalenie pęcherza jest groźne

Samo zapalenie pęcherza zwykle nie jest groźne, jeśli zostanie szybko rozpoznane i właściwie leczone. Dla większości kobiet to krótka, choć uciążliwa infekcja, która ustępuje po kilku dniach terapii.

Problem zaczyna się wtedy, gdy infekcja jest zaniedbana lub nawracająca. Bakterie mogą wtedy przemieścić się w górę układu moczowego – do moczowodów i nerek. W takiej sytuacji rozwija się odmiedniczkowe zapalenie nerek, które jest znacznie poważniejsze i wymaga leczenia szpitalnego.

Objawy, które mogą świadczyć o powikłaniach, to:

• gorączka powyżej 38°C,
• dreszcze,
• ból w okolicy pleców lub pod żebrami,
• nudności i wymioty,
• silne osłabienie.

Nieleczone zapalenie pęcherza może też prowadzić do zakażenia krwi (sepsy), choć dzieje się to bardzo rzadko i dotyczy głównie osób z osłabioną odpornością.

Dlatego każda infekcja, która utrzymuje się dłużej niż 2–3 dni lub powtarza się często, powinna być skonsultowana z lekarzem. Wczesne leczenie pozwala uniknąć powikłań i nawrotów.

Jak odróżnić zapalenie pęcherza od zapalenia pochwy

Zapalenie pęcherza i zapalenie pochwy mają podobne objawy, dlatego łatwo je pomylić. Różnią się jednak przyczyną, rodzajem bólu i miejscem występowania dolegliwości.

Przy zapaleniu pęcherza ból pojawia się w dole brzucha, najczęściej nad spojeniem łonowym. Charakterystyczne są:

• pieczenie i ból podczas oddawania moczu,
• częste parcie na pęcherz, nawet przy małej ilości moczu,
• mętny mocz o nieprzyjemnym zapachu,
• czasem ślady krwi w moczu.

W zapaleniu pochwy objawy dotyczą głównie okolic intymnych. Występują:

• świąd, pieczenie, zaczerwienienie sromu,
• upławy (gęste, serowate lub o przykrym zapachu),
• ból podczas współżycia,
• uczucie suchości lub podrażnienia.

Jeśli pojawiają się objawy z obu grup – np. pieczenie przy oddawaniu moczu i wydzielina – może to oznaczać jednoczesne zapalenie pochwy i pęcherza. Wtedy konieczna jest wizyta u lekarza ginekologa lub urologa, który zleci badanie moczu i wymaz z pochwy.

Co na zapalenie pęcherza u dziecka i w ciąży

U dzieci zapalenie pęcherza wymaga natychmiastowej konsultacji pediatry. W ciąży i podczas karmienia piersią leczenie musi być prowadzone pod kontrolą lekarza – stosuje się antybiotyki bezpieczne dla dziecka.

Zapalenie pęcherza – kiedy do szpitala

Jeśli pojawi się gorączka powyżej 38°C, dreszcze, silny ból pleców lub wymioty – konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska. Może to być objaw zapalenia nerek.

Jak leczyć zapalenie pęcherza

Leczenie zapalenia pęcherza zależy od nasilenia objawów i przyczyny infekcji. W większości przypadków choroba ma podłoże bakteryjne, dlatego najskuteczniejsze jest leczenie farmakologiczne i odpowiednia pielęgnacja układu moczowego.

Domowe sposoby na zapalenie pęcherza

W łagodnych infekcjach pomocne jest picie dużej ilości wody – około 1,5–2 litrów dziennie. To pozwala wypłukać bakterie z pęcherza. Warto sięgnąć po preparaty z pietruszką lub witaminą C, które utrudniają bakteriom przyleganie do ścian dróg moczowych. Pomaga też sok z żurawiny lub suplementy z żurawiną – zmieniają pH moczu, utrudniając bakteriom przyleganie do ścian pęcherza. Podobnie działa D-mannoza, naturalny cukier prosty dostępny w aptekach bez recepty.

W aptekach dostępne są też ziołowe środki moczopędne – napary z pokrzywy, skrzypu polnego czy liści brzozy. Działają łagodnie, wspomagając naturalne oczyszczanie pęcherza.

Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż dwa dni lub nasilają, konieczna jest wizyta u lekarza. W przypadku zakażenia bakteryjnego lekarz przepisze antybiotyk lub chemioterapeutyk przeciwbakteryjny, który trzeba przyjmować zgodnie z zaleceniem – nawet po ustąpieniu bólu.

Podczas leczenia unikaj kawy, alkoholu i ostrych przypraw. Wskazany jest odpoczynek i ciepło – termofor na podbrzusze łagodzi ból i napięcie mięśni.

Dlaczego zapalenie pęcherza nawraca

Nawracające zapalenie pęcherza to problem, z którym zmaga się wiele kobiet. Jeśli infekcje pojawiają się kilka razy w roku, zwykle oznacza to, że bakterie nie zostały całkowicie usunięte lub organizm jest bardziej podatny na zakażenia.

Najczęstszą przyczyną nawrotów są bakterie Escherichia coli, które po leczeniu mogą pozostać w pęcherzu lub w okolicach cewki moczowej i ponownie wywołać stan zapalny. Ryzyko wzrasta, gdy:

• leczenie antybiotykiem było zbyt krótkie lub przerwane,
• organizm jest osłabiony, np. przez stres, zmęczenie lub inne choroby,
• dochodzi do wychłodzenia – np. siedzenie na zimnym podłożu lub chodzenie w mokrym stroju kąpielowym,
• higiena intymna jest niewłaściwa (podmywanie „od tyłu do przodu” może przenosić bakterie z odbytu do cewki moczowej),
• po stosunku nie następuje opróżnienie pęcherza, co sprzyja namnażaniu bakterii.

U kobiet po menopauzie nawracające zapalenie pęcherza może być związane ze spadkiem poziomu estrogenów. Hormony te wpływają na florę bakteryjną pochwy i pomagają chronić drogi moczowe przed infekcjami.

Aby uniknąć nawrotów, warto pić dużo wody, unikać przemarznięcia, nosić przewiewną bieliznę i dbać o prawidłową higienę intymną. Przy częstych infekcjach lekarz może zalecić profilaktyczne dawki leków lub preparaty z żurawiną i D-mannozą.

Podsumowanie

Zapalenie pęcherza to częsta, ale możliwa do opanowania infekcja. Wystarczy szybka reakcja, odpowiednie nawodnienie i dbałość o higienę. Jeśli objawy się powtarzają, nie lecz się sama – skonsultuj się z lekarzem. Wczesne leczenie chroni przed powikłaniami i bólem.

Źródła:

• Apteka Rosa – Zapalenie pęcherza moczowego: objawy, leczenie, diagnostyka i profilaktyka
• eDoktorzy – Zapalenie pęcherza: objawy, przyczyny i ile trwa
• Wylecz.to – Jak leczyć zapalenie pęcherza. Co pomaga na infekcje dróg moczowych
• Medicover – Zapalenie pęcherza moczowego: objawy, przyczyny i leczenie
• Mayo Clinic – Urinary tract infection (UTI)
• NFZ – Profilaktyka zakażeń układu moczowego

Czytaj także: Biocenoza pochwy – co powinnaś wiedzieć?