Zmiany keratotyczne w cytologii – co oznaczają i czy są groźne?
Wynik cytologii bywa trudny do zrozumienia, szczególnie gdy pojawiają się mniej znane określenia. Jednym z nich są „zmiany keratotyczne”. To sformułowanie często budzi niepokój, bo brzmi poważnie, ale nie zawsze oznacza raka czy stan przedrakowy. Skąd się biorą i kiedy warto wykonać dodatkowe badania?
To opis rogowacenia komórek nabłonka szyjki macicy, które zwykle nie występuje w tym miejscu. Takie zmiany mogą być skutkiem przewlekłych stanów zapalnych, podrażnień mechanicznych czy zakażenia wirusem HPV, ale czasami są też sygnałem zmian przedrakowych. Dlatego wymagają interpretacji przez ginekologa i, w razie potrzeby, dodatkowych badań.
Czym są zmiany keratotyczne?
Zmiany keratotyczne oznaczają proces rogowacenia komórek nabłonka szyjki macicy. W prawidłowych warunkach nabłonek ten nie powinien ulegać rogowaceniu, dlatego taki wynik jest sygnałem, że w tkance zaszły nietypowe procesy. Pod mikroskopem komórki te mają pogrubiałą, zbieloną cytoplazmę i odmienny kształt od prawidłowych komórek nabłonka. Patolog opisuje je jako zmiany keratotyczne, aby podkreślić, że tkanka uległa przebudowie.
Dlaczego pojawiają się zmiany keratotyczne?
Przyczyny mogą być różne i nie zawsze mają związek z nowotworem. Najczęściej są to:
- przewlekłe stany zapalne w obrębie szyjki macicy i pochwy,
- długotrwałe podrażnienia mechaniczne, np. przez wkładkę domaciczną, tampony czy mikrourazy,
- zakażenie wirusem HPV, zwłaszcza typami wysokiego ryzyka,
- procesy przednowotworowe, takie jak neoplazja śródnabłonkowa szyjki macicy (CIN),
- we wczesnym stadium – rak płaskonabłonkowy rogowaciejący szyjki macicy.
Warto podkreślić, że cytologia nie służy do postawienia diagnozy nowotworu. Wynik „zmiany keratotyczne” to sygnał, że nabłonek nie wygląda prawidłowo i konieczna jest dalsza ocena.
Czy zmiany keratotyczne są groźne?
Same w sobie nie stanowią rozpoznania choroby, ale wskazują, że szyjka macicy uległa przebudowie. Mogą być efektem przewlekłego stanu zapalnego lub podrażnienia, ale równie dobrze mogą wiązać się z zakażeniem HPV lub wczesnymi zmianami przedrakowymi. Dlatego zmiany keratotyczne traktuje się jako nieprawidłowość wymagającą dodatkowej diagnostyki, a nie jako rozpoznanie ostateczne.
Jak wygląda dalsza diagnostyka?
Lekarz ginekolog, widząc taki wynik, może zlecić:
- powtórzenie cytologii po kilku miesiącach,
- test w kierunku wirusa HPV wysokiego ryzyka,
- kolposkopię, czyli oglądanie szyjki macicy w powiększeniu z użyciem specjalnych odczynników,
- biopsję, jeśli w kolposkopii pojawią się obszary wymagające oceny histopatologicznej.
Takie podejście pozwala ustalić, czy zmiany keratotyczne to tylko efekt przewlekłego podrażnienia, czy wczesny sygnał choroby wymagającej leczenia.
Jak często spotyka się ten wynik?
Zmiany keratotyczne nie należą do najczęstszych opisów w cytologii, ale pojawiają się zarówno u młodszych kobiet, jak i w okresie okołomenopauzalnym. Często dotyczą pacjentek z przewlekłymi infekcjami intymnymi, ale także kobiet zakażonych HPV. W praktyce klinicznej traktuje się je jako zmianę niecharakterystyczną, ale wymagającą uwagi.
Podsumowanie
Zmiany keratotyczne w cytologii nie są rakiem ani jednoznaczną diagnozą, ale oznaczają, że w nabłonku szyjki macicy zachodzą procesy rogowacenia, których nie powinno być. Najczęściej wynikają ze stanów zapalnych lub podrażnień, ale mogą też być powiązane z HPV czy zmianami przedrakowymi. Dlatego wymagają dalszej diagnostyki, zgodnie z zaleceniami ginekologa. Regularne wykonywanie cytologii i konsultacja wyników to najlepszy sposób na wczesne wykrycie nieprawidłowości i skuteczną profilaktykę raka szyjki macicy.
Źródła:
- Solomon D, Nayar R. The Bethesda System for Reporting Cervical Cytology. Springer, 2015.
- American Cancer Society. Pap Test Results Explained. 2023.
- WHO. Cervical cancer screening and prevention. 2022.
- Diagnostic Cytopathology, 2018 – interpretacja zmian keratotycznych w badaniu cytologicznym.
